11. BÖLÜM

EKLER

Ek-1 Akran İstismarı Dersi (örnek)

Ek-2 Öğrenciler için Okul İçi Akran İstismarı Sözleşme Örneği

Ek-3 Öğrenciler için Akran İstismarı Anketi Örneği

Ek-4 Okul Çalışanları için Akran İstismarı Anketi Örneği

Ek-5 Okul ve Akran İstismarı Çalışma Ekibi Anlaşma Örneği

Ek-6 Akran İstismarı Önleme Protokolü Örneği

Ek-1 Akran İstismarı Dersi (örnek)

Akran İstismarı –

Ders -1

Konu          : Akran istismarı nedir?

Amaç          : Akran istismarını tanımak ve yaygınlığını araştırmak

Sınıf            : 6.-7.-8. sınıflar

Süre            : 25-30 dakika

Malzeme     : Tahta ve tebeşir/kalem, Öğrenciler İçin Akran İstismarı Anketi (bkz ek-3), “Akran İstismarı” teksiri.

1.    Sınıfa yeni bir üniteye başlayacağınızı ve bunun akran istismarını önlemeyla ilgili olduğunu söyleyin. Bu ünitenin amacının sınıfta, koridorlarda ve okul otobüsünde akran istismarını önlemek olduğunu açıklayın. Bu derste akran istismarından korunmanın yollarını öğreneceğinizi belirtin.

2.    Sınıfa akran istismarının ne olduğunu sorun. Verilen cevaplardan uygun olanları ya da şu tanımı kullanın: “başkalarını korkutmak ya da zarar vermek”.

3.    “Neden bazı öğrenciler akranlarını istismar eder?” teksirini dağıtın ve oradaki maddeleri sırayla inceleyin.

4.    “Akran istismarının türleri nelerdir?” sorusu üzerinden her kategoriye örnekler verin.

Fiziksel: Tükürmek, vurmak, itip kakmak, başkalarının eşyalarına zarar vermek,

Sosyal: Dedikodu ve söylenti yaymak, aşağılamak, dışlamak,

Sözel: İsim takma, alay etme, tehdit etme

Küçük düşürme: Duvar yazıları ile, herkesin ortasında, üstüne giderek.????

5.    Öğrencileri 3-6’şar kişilik küçük gruplara ayırın. “neden öğrenciler akranlarını istismar eder?” teksirindeki maddeleri okulda görülme sıklığına göre 1-5 arası puanlamalarını söyleyin.

6.    “Kimler akranlarını istismar eder?” bölümündeki şıkları doğruluk derecesine göre 1-5 arası puanlamalarını isteyin. Daha sonra “akran istismarının türleri nelerdir?” bölümündeki şıkları okulda görülme sıklığına göre 1-4 arası puanlamalarını isteyin. “hangi öğrenciler daha çok akran istismarına uğrar?” bölümündeki şıkları doğruluk dercesine göre 1-4 arası puanlamalarını isteyin. Grup sözcülerinden cevaplarını açıklamalarını isteyin.

7.    “Öğrenciler için “Akran İstismarı Anketi”ni dağıtın. Öğrencilerin anketlere isimlerini yazmadıklarından emin olun. Birinci ve ikinci soruyu cevaplamak isteğe bağlıdır. Verdikleri cevapların açıklanmayacağını söyleyin.

8.    Akran istismarının ne olduğunu özetleyin ve öğrencilere bu ünitede akran istismarıyla baş etmenin yollarını öğreneceklerini açıklayın. Öğrencilerin anketlerini toplayın.

Ders-1 İçin Yazılı Materyal “Akran İstismarı Teksiri”

Neden Bazı Öğrenciler Akranlarını İstismar Eder ?

·       Güç kazanmak için

·       İlgi çekmek ya da popüler olmak için

·       Maddi kazanç sağlamak için

·       Evdeki sorunları dışa vurmak için

·       Hayran olduğu birini taklit etmek için

Hangi Öğrenciler Akranlarını İstismar Eder ?

·       Başkalarının zarar görmesini umursamayan biri

·       Başkaları zarar gördüğünde kendini kötü hissetmeyen biri

·       Sürekli kendi dediği olsun isteyen ve kendi bildiğini yapan biri

·       Akranlarının istismar edilmeye layık olduğunu düşünen biri

·       Evde anne babası, abisi ya da ablası tarafından istismar edilen biri

Akran İstismarı Türleri Nelerdir?

·       Fiziksel saldırı

·       Sosyal dışlama

·       Sözel saldırı

·       Küçük düşürme

Hangi Öğrenciler Daha Çok Akran İstismarına Uğrar

·       Daha ufak tefek öğrenciler

·       Çok fazla arkadaşı olmayan ve yalnız öğrenciler

·       Kendilerini savunamayan ya da büyüklerden yardım isteyemeyen öğrenciler

·       Öğrenciler kendilerine sorun olmayacağını düşündükleri akranlarını istismar ederler

Akran İstismarına Uğrayan Öğrenciler Neler Hisseder?

·       Korku, yalnızlık ve üzüntü

·       Okulu sevmeme

·       Kendileri hakkında iyi hissetmeme

·       Baş ağrısı ve karın ağrısı yaşarlar 

Akran İstismarı –

Ders -2

Konu          : Akran istismarını durdurmanın yolları?

Amaç          : Akran istismarını durdurmanın yollarını öğrenmek

Sınıf            : 6.-7.-8. sınıflar

Süre            : 25-30 dakika

Malzeme     : Tahta ve tebeşir/kalem, “Akran İstismarını Durdurun” teksiri

1.    Akran istismarının tanımını hatırlatın (örn; başkalarını korkutmak ve ya zarar vermek).

2.     Akran istismarı kategorilerini hatırlatın (Fiziksel, sosyal ve sözel). Öğrencilerin her kategori için örnek vermelerini isteyin.

3.    Öğrencilere, isim vermeden, son bir hafta içinde akran istismarına tanık olup olmadıklarını sorun. Eğer yoksa, öğrencilerden geçmişte herhangi bir zaman akran istismarına tanık olup olmadıklarını sorun.

4.    “Öğrenciler için Akran İstismarı Anketi”nin sonuçlarından öğrendiğiniz ve sınıfın bilmesinin uygun olacağını düşündüğünüz bilgileri paylaşın. Sınıfa, akran istismarı anketi sonuçlarından çıkan akran istismarı sıklığının doğruyu yansıtıp yansıtmadığını sorun.

5.    “Akran İstismarını Durdurun” teksirindeki maddeleri sırayla inceleyin.

·           “Akranlarınızı İstismar Etmeyin”. Eğer akranlarınızı istismar ediyorsanız, kendinize bunu neden yaptığınızı sorun. Bu bir eğlence biçimi değildir ve eğlenmek için yapılmamalıdır.

·           “Akran İstismarına Uğrayanlara Yardım Edin.” Yardım etmek doğru bir davranıştır ve ne kadar çok kişi yardım ederse akran istismarı o kadar kolay engellenir. Akran istismarına karşı çıkmayı sen başlatabilirsin.

·           “Duygularınızı Anlatın”. Akranlarını istismar eden öğrenciler duygularından bahsetmeyi sevmezler ancak yine de siz onlara neler hissettiğinizi söyleyin.

·           “Görmezden Gelmeye Çalışın.” Akranlarını istismar eden öğrenciler sizden bir tepki bekler. Siz onlara istediklerini vermezseniz, sıklıkla tepki verecek başkasını ararlar. Onlardan uzak durun.

·           “Büyüklerden Yardım İsteyin”. Bu madde çok önemlidir, bu yöntemi özellikle vurgulayın. Okuldaki yetişkinler akran istismarını durdurmaya kararlıdır. Büyüklerden yardım isteyerek güçlü davranmış olursunuz çünkü akran istismarıyla mücadele etmeyi seçtiniz.

·           “Herkesi Aktivitelerinize Dahil Edin”. Sınıftaki herkesi aktivitelerinize dahil etmeye çalışın. Sıklıkla yalnız kaldığını gördüğünüz bir arkadaşınıza arada sırada sizinle de vakit geçirmesini önerin. En iyi arkadaşı olmak zorunda değilsiniz ama uygun olan zamanlarda onu da aranıza alın.

6.    Bazı durumlarda yukarıdaki maddelerin bir kısmı daha uygun olurken, farklı bazı durumlarda ise diğerlerinin daha uygun olabileceğini açıklayın.

7.    Öğrencilerden geçmişte tanık oldukları bir akran istismarı olayını yazmalarını ve bu olayı durdurmak için neler yapabilirlerdi sorusunu yanıtlamalarını isteyin.

8.    Gönüllü bir öğrenciden yazdığı akran istismarı olayını anlatmasını isteyin. Bu olayda “Akran İstismarını Durdurun” maddelerinin hangilerinin daha çok işe yarayabileceğini tartışın.

Akran istismarının ne olduğunu ve durdurma yollarını özetleyin.

Ders-2 için yazılı materyel “Akran İstismarını Durdurun Teksiri”

Akran İstismarını Durdurun

1.     Akranlarınızı istismar etmeyin.

2.     Akran istismarına uğrayanlara yardım edin.

3.     Duygularınızı anlatın.

4.     Görmezden gelmeye çalışın.

5.     Büyüklerden yardım isteyin.

6.      Herkesi aktivitelerinize dahil edin.

Ek-2 Öğrenciler için Okul İçi Akran İstismarını Önleme Sözleşmesi Örneği

Biz …………………… okulu öğrencileri, okulumuzda akran istismarı olaylarını sona erdirmeye karar vermiş bulunuyoruz.

Okulumuzdaki her öğrencinin okuldan eşit olarak yararlanması, kendini güvende hissetmesi ve ırk, cinsiyet, popülerlik, sportif kabiliyet, zeka, din ve uyruk farklılığı gözetilmeden kabul görmesi gerektiğine inanıyoruz.

Akran istismarı, itme-kakma, vurma ve tükürmenin yanı sıra isim takma, uğraşma, alay etme, gülme, dışlama gibi davranışları içermektedir. Akran istismarı mağdur  için sıkıntı yaratan ve acı veren bir durumdur ve “çocuklar arasında olur böyle şeyler”, “sadece eğleniyorduk” ya da benzer mazeretler mazur görülemez ya da affedilemez. Akranları tarafından istismar edilen öğrenci, hiçbir zaman akran istismarının hedefi olmaktan dolayı sorumlu tutulamaz.

Biz öğrenciler, bu sözleşmeyi imzalayarak;

1.    okulumuzdaki tüm öğrencilerinin farklılıklarını kabul etmeye ve saygı göstermeye,

2.    akran istismarı olaylarına katılmamaya ve akran istismarı davranışı gösteren biri olmamaya,

3.    okulumuzun akran istismarıyla ilgili uygulamalarından haberdar olmaya ve desteklemeye,

4.    Akran istismarı olaylarını vakit geçirmeden ve dürüstçe ilgili kişiye bildirmeye,

5.    okulumuzda idarenin denetiminin kısmen daha az olduğu tuvaletler, koridorlar ve merdiven aralarında daha dikkatli olmaya,

6.    akran istismarına uğramış ya da uğrama ihtimali olan öğrencilere yardımcı olmaya,

7.    akran istismarıyla ilgili tüm konuları ve kaygıları öğretmenlerimiz ve velilerimizle konuşmaya,

8.    diğer öğrenciler ve aktivite kollarıyla işbirliği ­yaparak, okulumuzun akran istismarına karşı mücadelesinde daha etkin olmasına yardımcı olmaya,

9.    öğretmenlerin sınıf içinde akran istismarı davranışını tartışmaya açmasını teşvik etmeye,

10.      küçük sınıftaki öğrencilere uygun rol modeli olmaya ve varsa akran istismarına uğrayanlara destek olmaya,

11.      Akran istismarı ile ilgili tüm etkinliklere katılmaya ve katkıda bulunmaya,

karar vermiş bulunmaktayız.

Eğer akranlarımı istismar eder ya da bu davranışı göstereni görür de, bildirmez ya da akran istismarını durdurmazsam, suçlu sayılacağımı kabul ediyorum.

İmza: ……………………                                 İsim: ……………………….

Ek-3 Öğrenciler için Akran İstismarı Anketi Örneği

Aşağıdaki sorular okulumuz öğrencilerinin, okula ve arkadaşlarına yönelik neler hissettiğini anlamaya yönelik hazırlanmıştır. Kesinlikle emin olamasanız ya da size anlamsız görünse de elinizden geldiğince tüm sorunları doğru yanıtlamaya çalışmanız bize yardımcı olacaktır.

1. Okulda kendini sıklıkla nasıl hissedersin?

a) Çok mutsuz       b) Mutsuz    c) Normal    d) Mutlu      e) Çok mutlu

2. Okulumdaki yetişkinler bana ……………………

a)Yardımcı olmaz  b) Bazen yardımcı olur             c) Her zaman yardımcı olur

3. Aşağıdaki yerlerde kendini nasıl hissediyorsun?

Sınıfta;

a) Güvende değil   b) Normal    c) Güvende

Okul bahçesinde;

a) Güvende değil   b) Normal    c) Güvende

Yemekhanede;

a) Güvende değil   b) Normal    c) Güvende

Okula giderken ya da dönerken;

a) Güvende değil   b) Normal    c) Güvende

4. Diğer öğrenciler ne sıklıkta sana vurur, iter ya da tekmeler?

a) Her gün   b) Haftada birkaç kez      c) Ayda birkaç kez d) Hiçbir zaman

5. Diğer öğrenciler ne sıklıkta sana kötü sözler söyler?

a) Her gün   b) Haftada birkaç kez      c) Ayda birkaç kez d) Hiçbir zaman

6. Bu yıl içinde sana takan, alay eden ve sözlü ya da fiziksel zarar vermeye çalışan olduysa, bu durumu kime söyledin?

________________________________________________________________

7. Bu tür olaylar olduysa sana yardım eden oldu mu? Kim(ler)?

_________________________________________________________________

8. Sen ne sıklıkta okul arkadaşlarına vurur, tekmeler ya da itersin ?

a) Her gün   b) Haftada birkaç kez      c) Ayda birkaç kez d) Hiçbir zaman

9. Ne sıklıkta kötü sözler söylersin ?

a) Her gün   b) Haftada birkaç kez      c) Ayda birkaç kez d) Hiçbir zaman

10. Sence bu okulda kaç kişi kendini yalnız hissediyordur?

11. Sen okulda kendini yalnız hissediyor musun?

12. Birlikte bir şeyler yapmaktan zevk aldığın 3 arkadaşının ismini yazar mısın?

13. Birlikte olmaktan hoşlanmadığın 3 öğrencinin ismini yazar mısın?

­­­­­­­­­­­­­­­­­_____________________________________________________________________

14. En çok arkadaşa ihtiyacı olduğunu düşündüğün 3 öğrencinin ismini yazar mısın? 

_____________________________________________________________________

Ek-4 Okul Çalışanları için Akran İstismarı Anketi Örneği

Bu anketi sizlerin akran istismarına ilişkin düşüncelerinizi öğrenmek amacı ile hazırladık. Hepimizin akran istismarı ile karşılaştığında farklı yaklaşımları olabilir. Birçok durumda yaklaşımın şeklini bir dereceye kadar olayın geçtiği yer ve zaman ve ayrıca akran istismarın derecesi belirler.

Örnek bir olay;

Bir 3. sınıf öğrencisine, kendinden daha güçlü bir başka öğrenci tarafından tekrarlayan şekilde ad takılarak alay edilmektedir. Alay eden öğrenci, diğer arkadaşlarını da bu öğrenci ile konuşmamaya ve oyunlara almamaya ikna etmektedir. Bunun sonucu olarak akranlarının istismarına uğrayan öğrenci öfke, sıkıntı ve sıklıkla yalnızlık hissetmektedir.

Bu duruma tanık olan bir öğretmen ya da okul çalışanı olsaydınız ne yapardınız?

Önemli not: Bu anketteki maddelerin doğru ya da yanlış yanıtı yoktur.

Değerlendirme Bölümü

Verdiğiniz yanıtları aşağıdaki gibi puanlayınız,

Kesinlikle böyle yapardım                         5

Muhtemelen böyle yapardım                     4

Emin değilim                                               3

Muhtemelen böyle yapmazdım                  2

Kesinlikle böyle yapmazdım                      1

Ve aşağıdaki tabloya yerleştiriniz

Sonuçların değerlendirilmesine, yukarıdaki her sütunda 5-20 arasına elde edilen alt-test puanlarını hesaplayarak başlayın. Daha sonra, sütunlardaki puanların hangilerinin düşük ve hangilerinin yüksek olduğunu tartışın.

Alt-test puanları akran istismarına farklı yaklaşım türlerini belirlemeyi amaçlamaktadır.

A: Mağdura sorumluluk yükleme

Bu alt-test puanı yüksek olanlar akran istismarını önlemenin kurbanın baş etme kapasitesini arttırarak olabileceğine inanır.

B: Akranlarını istismar edene sorumluluk yükleme

Bu alt-test puanı yüksek olanlar akranlarını istismar eden öğrenciyi suçlar ve sorunun çözümü için bu öğrencinin ağır şekilde cezalandırılmasını isterler.

C: Akran istismarını görmezden gelme

Bu alt-test puanı yüksek olanlar, akran istismarı sorununu görmezden gelir ya da küçümser ve bu sorunun onların sorumluluğunda olmadığına inanırlar

D: Problem çözme

Bu alt-test puanı yüksek olanlar, herhangi bir öğrenciyi sorumlu tutmak yerine, akranını istismar eden ve kurban arasında yapıcı bir uzlaşma yolu aramayı seçer.

E: Yumuşatıcı yaklaşım

Bu alt-test puanı yüksek olanlar, akran istismarı sorunun çok ciddiye alınmaması gerektiğine ve akranlarını istismar eden öğrencilerin bu davranışlarını gösterme olanağı ve isteği içinde olmamaları sağlanarak bu sorunun çözülebileceğine inanırlar. 

Ek-5 Okul ve Akran İstismarı Çalışma Ekibi Anlaşma Örneği

Akran İstismarı Eğitim Programı Anlaşması

Ön Sayfa

Okul: _________________

Adres: _______________________

Telefon:

E- posta Adresi:

Sınıflar:

Öğrenci Sayısı:

Eleman Sayısı:

Destekleyen Kurum:

Okulun şu anda yürütmekte olduğu bir disiplin yönetmeliği var mı?

          Evet _________                                 Hayır ________

Okulda akran istismarı anketi uygulandı mı?

          Evet _________                                 Hayır ________

Akran İstismarı Eğitim Programı için okul idaresinin ve okul çalışanlarının tam desteği gerekmektedir. Lütfen, bu anlaşmanın okul idaresi ve okul çalışanları tarafından incelenmesini sağlayın. Eğer, yeterli istek varsa, bu formu doldurun ve imzalayarak aşağıdaki adrese gönderin.

Adres: ……….. Akran İstismarı İle Mücadele Ekibi, Karşıyaka / İzmir

1. Okul

          Biz, ……………………. okulu olarak, 2004 – 2005 eğitim yılında “Akran İstismarı Eğitim Programını” desteklemeyi, ve eğer başarılı olursa, bu programın okulumuz düzeninin ve eğitiminin bir parçası olmasını kabul ediyoruz. Özellikle aşağıda yazılı maddeleri yerine getirmeyi teyit ederiz.

1.       Okul çalışanlarına yönelik akran istismarı ile ilgili bilgilendirme toplantısı (2 saat).

2.       Okul çalışanlarına yönelik Uygulamalı Akran İstismarı Eğitimi Çalışma Grubu etkinliği (6 saat).

3.       Velilere yönelik akran istismarı bilgilendirme gecesi.

4.       Okul idaresi, rehberlik servisi, öğretmen, veli ve öğrenci temsilcilerinden oluşan bir “Koordinasyon Komitesi” kurulması ve desteklenmesi ya da varolan bir komisyona bu görevlerin verilmesi

5.       Okul içindeki akran istismarı davranışının doğasını ve sıklığını saptamak için anket uygulaması yapılması (bu anket formu okul tarafından geliştirilebilir ya da önceden hazırlanmış anketler kullanılabilir).

6.       Okul çalışanları düzeyinde yapılacak bir anket, seçim ya da benzeri yöntemlerle, çoğunluğun akran istismarı eğitim programını aktif olarak desteklediğinin ve katılımda bulunacağının saptanması.

7.       Akran istismarı eğitimi doğrultusunda geliştirilecek ve davranış ölçütlerinin ve akran istismarı davranışlarına karşı yaptırımların belirtildiği “Akran İstismarı Önleme Protokolü’nün” hazırlanması.

8.       Akran istismarı davranışlarının sürekli olarak kaydedilmesi. Akranlarını istismar eden ve akran istismarına uğrayan öğrencilere uygun yaklaşımlar geliştirilmesi (protokolde hedefler bölümü).

9.       Programın işlevselliğinin sürekli gözden geçirilmesi ve geliştirilmesi, bu amaçla akran istismarı eğitiminin başlamasından sonra okuldaki akran istismarı davranışındaki değişikliklerin anlaşılması için düzenli aralıklarla anket uygulamasının tekrarlanması.

2. Eğitici Ekip

          ……………. Akran İstismarı Önleme Ekibi, 2004-2005 eğitim yılında, ……….. okulunda Akran İstismarı Eğitimi vermeyi kabul eder. Bu eğitim dahilinde aşağıdaki maddeleri yerine getirmeyi teyit eder.

1.    Okul çalışanlarına yönelik akran istismarı ile ilgili bilgilendirme

(2 saat).

2.    Okul çalışanlarına yönelik Uygulamalı Akran İstismarı Eğitimi Çalışma Grubu (6 saat).

3.    Koordinasyon Komitesi için koordinatör eğitimi; eğitimi programını planlama, müfredatın düzenlenmesi, eğitim materyali seçimi, programın kaydedilmesi ve geliştirilmesi, akran istismarı önleme protokolünün geliştirilmesi ve koordinatörün sorumlulukları (bir yarım gün).

4.    Veli eğitim toplantılarında kullanılacak eğitim materyalinin sağlanması.

5.    Eğitim öncesi ve sonrası yapılacak akran istismarı anketinin hazırlanması ve sonuçlarının yorumlanması..

6.    Akran istismarı ile ilgili sınıf düzeyine uygun eğitim kaynakları önerilmesi.

7.    Yıl boyunca, programın kendisi ve uygulama konularında okula danışmanlık ve teknik yardım hizmeti vermek (4 saate kadar).

3. Maliyet

İMZALAR;

Müdür: ____________

Danışman: __________

Tarih:………………………..

EK-6 Akran İstismarı Önleme Protokolü Örneği

………………………….. OKULU

Akran İstismarı Önleme Protokolü

Protokol No: 01   Tarih: .. /.. / ….

Giriş

……………… Okulu, öğrencileri ve personeli için güvenli, sağlıklı bir çalışma ortamı sağlamayı amaçlamaktadır. Okulumuzda hali hazırda okul içi disiplin ve düzenin korunmasını sağlayan ve tüm öğrencilerin bilgi sahibi olduğu disiplin yönetmelikleri uygulanmaktadır. Bu yönetmelikler, sözel ya da fiziksel olsun hiçbir saldırgan davranış türüne karşı tolerans göstermemektedir. Bu protokol özellikle akran istismarı konusunda farkındalığın yükseltilmesi, öğrencilerin, öğretmenlerin, personelin ve ailelerin akran istismarı olayları karşısında hazırlıklı olmaları gerektiği düşünülerek hazırlanmıştır.

Amaçlar

·       …… Okulu’ndaki her türlü akran istismarı olayını önlemek.

·       …… Okulu’ndaki herkesi akran istismarını önleme ve durdurma konusunda sorumluluk almaya teşvik etmek.

·       Akran istismarına uğrayan öğrencilere güvenli bir eğitim ortamı ve destek sağlamak.

·       Akranlarına karşı istismar davranışı gösteren tüm öğrencileri  tutum ve davranışlarını değiştirmeleri konusunda teşvik etmek.

·       Akran istismarı olayları hakkında istismar eden ve edilenlerin açık bir şekilde tartışabileceği, konuşabileceği ortamları yaratmak.

·       Öğrencilerin akran istismarının yanlış bir davranış olduğunu benimsedikleri ve böyle davranışlarla karşılaştıkları takdirde bunu söyleyebilecekleri biri olduğunu bildikleri, uygun bir ortam yaratmak.

Akran İstismarının Tanımı

………………. Okulu akran istismarını “Bir bireyin/grubun bir bireye yönelik olarak uyguladığı, tekrarlayıcılığı ve sürekliliği olan, gücün sistematik olarak kötüye kullanılmasını içeren, zarar verici ve incitici saldırgan davranışı” olarak tanımlar. Aşağıda da belirtilmiş olan bu tür davranışlar …………. okulu içinde hiçbir zaman onaylanmaz. “Sadece bir şakaydı” özürü kesinlikle kabul edilemez (özellikle de karşısındaki kişi bunu üzüntü verici bir durum olarak algılıyorsa).

Fiziksel İstismar

–        Vurma, tekmeleme, yumruklama

–        İtme, çelme takma, üstüne atlama

–        Eşyaları fırlatma

–        Cinsel içerikli şaka ya da saldırı

–        Birinin eşyalarını saklama zarar verme veya yok etme

–        Birinden isteği dışında, para, yemek ve başka eşyalarını vermeye zorlama

…….

Sözel İstismar

–        Fiziksel zararı vermekle tehdit etme 

–        Ad takma, saldırgan bir dil kullanma (sözlü ya da yazılı)

–        Alay etme, aşağılama

–        Dedikodu yayma (sözlü ya da yazılı, internette, duvara ya da sıraya yazarak)

–        Kaba jest ve mimikler yapmak

–        Gruptan dışlamak

–        Fiziksel ya da cinsel imalarla zarar verme

Hedefler

·       BÜTÜN öğrencilerin, personelin, ailelerin, ve öğretmenlerin akran istismarı ve bağlantılı olan konularda bilgi düzeylerini ve farkındalıklarını yükseltmek.

·       …….. Okulu’nda akran istismarının kabul edilemez olduğunu herkesin açık bir şekilde anlamasını sağlamak.

·       Herhangi bir akran istismarı olayına tanık olunduğunda, bu duruma sessiz kalmanın istismar davranışı gösteren öğrenciyi cesaretlendirmek anlamına geleceğini herkesin bilmesini ve anlamasını sağlamak.

·       Herhangi bir akran istismarı olayı karşısında bu durumun nasıl bildirileceği konusunda herkesi uyarmak.

·       Akranlarını istismar eden öğrencilerin yardım gerektiren bir sorunlarının olduğu konusunda herkesi uyarmak.

·       Aileleri mümkün olan her fırsatta akran istismarı ile ilgili çalışmalar konusunda bilgilendirmek. Unutulmamalıdır ki hem akran istismarına uğrayanlar hem de akranlarını istismar eden öğrenciler okul dışında da bazı güçlükler yaşayabilmektedirler.

Genel Esaslar

Öğrencilerin Hakları

Öğrencilerin genel olarak temel insan hakları çerçevesinde, güvenli bir çevrede sağlıklı insan ilişkileri geliştirebilme ve herhangi bir fiziksel ya da sözel saldırı olmaksızın eğitim öğretimlerini sürdürebilme hakları vardır. Bu çerçevede akran istismarı olaylarının önlenmesi ve öğrencilerin güvenliklerini tehlikeye düşürebilecek herhangi bir durumda gereken yardım ve destek sağlanmalıdır.

İdare, Personel Öğrenci ve Ailelerin Sorumlulukları

………… Okulu akran istismarı sorununu ciddiye almaktadır. Okul idaresi, öğretmenler, öğrenciler ve ailelerin akran istismarını önleme ve bu tür olaylara müdahale sürecinde bazı sorumlulukları vardır:

Okul İdaresi

·       Hazırlanmış olan bu akran istismarı önleme protokolünün okulda uygulanmasından sorumludur.

·       Okulda aran istismarı ile ilgili bilgilendirme ya da protokol gereklilikleri ile ilgili çalışma ve toplantıları düzenler.

·       Okuldaki öğretmen, personel, veli işbirliği sağlar.

·       Akran istismarını önleme protokolü ile ilgili olarak diğer kurumlarla işbirliğini sağlar.

·       Müfredat programında yer alacak çalışmaların akışını izlemek ve geri bildirimler doğrultusunda protokolde yapılması gereken güncelleştirmeleri gerçekleştirir.

Öğretmenler

·       Her zaman söz ve davranışları ile öğrencilerine rol modeli olurlar.

·       Akran istismarını önleme protokolünü sınıflarında öğrencilerle tartışmak için zaman ayırırlar.

·       Bu alandaki profesyonel becerilerini ve bilgi birikimlerini geliştirmek için çaba sarf ederler.

·       Akran istismarının ortaya çıkabileceği oyun alanları gibi mekânlarda gelişebilecek riskli durumları önceden belirler.

·       Derse zamanında başlar ve teneffüs aralarında akran istismarı olaylarının belirtilerine karşı hassas bir gözlemci olur.

·       Şüpheli akran istismarı durumlarını sorumlulara bildirir.

Öğrenciler

·       Akranlarını istismar edici davranışları reddederler.

·       Akran istismarı olayına şahit oldukları takdirde:

Durdurmak için harekete geçerler,

Olayı sorumlulara bildirirler.

Aileler

·       Akran istismarının olası belirtilerine karşı tetikte olur ve çocuklarındaki olası duygusal ve fiziksel değişiklikleri takip ederler. (Örn. Okula geç kalma ve okula gitme konusunda isteksizlik, karın ağrıları, baş ağrıları, akademik performansta düşüşler, kabuslar, gerilim ve mutsuzluk, yaralanma, eşyalarının ortadan yok olması, zarar görmüş giysiler vs.)

·       Eğer bir akran istismarı olayından şüpheleniyorlarsa bunu okuldaki sorumlulara bildirirler.

·       Sorunun çözümlenebilmesi için çocuğunu okuldaki görevlilerle konuşması konusunda cesaretlendirirler. Durumu takip eder ve sorunun nasıl çözümlendiği konusunda bilgi edinirler.

·       Çocuğunu misilleme yapması konusunda cesaretlendirmezler. Sorunun çözümlenmesi konusunda okul ile iletişim halinde bulunması zorunlu olduğunun farkındadırlar.

·       Çocuğunu arkadaşlıklar kurması konusunda yüreklendirir, benlik saygısı ve özgüven gelişimini desteklerler.

Olay Kaydı ve Müdahale Stratejileri

1.    Herhangi bir öğrenci akranları tarafından istismar edilirse, bir akran istismarı olayına tanık olursa ya da birilerinden bir başka öğrencinin bu tür davranışlara uğradığına dair bir duyum alırsa bu durumu aşağıdakilerden birine bildirmelidir:

·       Sınıf öğretmeni

·       Sınıf rehber öğretmeni

·       Okul psikolojik danışmanı

2.    Ciddi ve acil durumlarda direkt müdür bilgilendirilebilir.

3.    Olay kayıtları kişi, yer, zaman, oluş biçimi gibi etkenler ihmal edilmeden hazırlanarak raporlaştırılır.

4.    Görevli olanlar akran istismarı olayları kendilerine bildirildiğinde suçlayıcı bir tutum sergilemeden problem çözme yaklaşımını benimsemiş olmalıdır.

5.    “Akran İstismarı Bildirim Kutusu” rehber öğretmenin odasının da bulunduğu idari kattadır. Herhangi bir öğrenci kimliğini belirtmeden tanık olduğu, duyduğu ya da maruz kaldığı akran istismarı olayını bildirmek için bu kutuyu kullanabilir. Olayın detaylarında bu olayla ilgili olan kişilerin adlarının da bulunması gerekebilir.

6.    Eğer zorunlu ise kişi söz konusu olay ile ilgili aştırma tamamlandıktan sonra bilgilendirilir.

7.    Daha sonra öğrencilerle birlikte bu sorunun çözümlenmesi için aşağıdaki müdahale yöntemlerinden en uygun olanı tartışılarak belirlenir:

·       Görüşme / Tartışma

·       Arabuluculuk

·       Çatışma / Çözümleme

·       Danışmanlık

8.    Eğer sorun bu şekilde çözümlenememişse durum okul müdürüne bildirilir.

9.    Akran istismarı olayı kanıtlandığı takdirde aileye bilgi verilmelidir.

10.      Her olgu kendi içinde özel olarak süreç içerisinde ciddiyetle değerlendirilmelidir. Akran istismarı davranışlarının sonuçları aşağıdakileri gerektirir.

·            Bireysel bir sözleşmenin yapılması.

·            Bireysel / Aile danışmanlığı yapılması.

·            Onarıcı yaklaşım (özür dileme, çeşitli olumlu yaklaşımlar vs)

·            Çeşitli yaptırımlar getirme (öğlen tatillerinden mahrum etme, vb)

Eğer öğrencinin istismar davranışları tüm müdahale girişimlerine rağmen hala sürmeye devam ediyorsa;

·            Okuldan uzaklaştırma

·            Eğitim öğretim hayatının dışına çıkarılma

11. Bazı çok ciddi akran istismarı olaylarında polis bilgilendirilmelidir.

Önleyici Stratejiler

……………. okulu güvenli ve sağlıklı bir öğrenme ortamı yaratabilmek amacıyla aşağıdakileri uygular:

·       Akran istismarı ile ilgili konuları müfredat içindeki konularla entegre olarak ele alır.

·       Eğitim öğretim yılı başında bir akran istismarı önleme protokolü metnini hazırlar.

·       Yıl içinde yapılan toplantılarla öğrencileri ve aileleri akran istismarı ve akran istismarını önleme protokolünün işleyişi konusunda bilgilendirir.

·       Bu protokolünün gözden geçirilmesi ve değişen şartlara uygun bir şekilde düzeltilmesini sağlar.

·       Okula yeni başlayan ya da yeni kayıt olan öğrencilere bu protokol konusunda bilgi verir.

Kabul Edilmiştir.